Z przygotowanego przez UOKiK raportu na temat sprzedaży drewna wynika, że w Polsce dominują lasy publiczne – ponad 82 proc. Zdecydowana większość z nich – ponad 78 proc. – znajduje się w zarządzie Lasów Państwowych, które są jedynym podmiotem upoważnionym do sprzedaży pochodzącego z nich drewna.

Prawo antymonopolowe zakazuje nadużywania pozycji dominującej. Przyjmuje się, że posiada ją przedsiębiorca, którego udział w rynku przekracza 40 proc. Lasy Państwowe mają 93 proc. udziału w rynku hurtowej sprzedaży drewna i nie spotykają się na nim z istotną konkurencją. Świadczy to o posiadaniu niepodważalnej pozycji dominującej.

Podstawą wszczętego w marcu 2008 roku postępowania antymonopolowego były liczne skargi napływające do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów od przedsiębiorców zajmujących się przetwórstwem drewna. Zarzucali oni Lasom Państwowym ograniczanie konkurencji poprzez m.in. dyskryminowanie kontrahentów, ograniczanie ilości sprzedawanego drewna poszczególnym przedsiębiorcom oraz stosowanie niejednolitych i uciążliwych warunków umów.

W toku prowadzonego postępowania Urząd ustalił, że Lasy Państwowe prowadzą hurtową sprzedaż drewna skierowaną do przemysłu drzewnego, m.in. producentów mebli, jedynie poprzez dwa kanały dystrybucji: rokowania internetowe i aplikację e-drewno, z czego prawie 80 proc. surowca sprzedawana jest w wyniku rokowań. Mogą do nich przystąpić wyłącznie stali – dotychczasowi kontrahenci Lasów Państwowych. Ilość drewna, jaką mogą nabyć w ten sposób jest również ograniczona – wynika z historii zakupowej i nie może przekroczyć ilości drewna nabytego w zeszłym roku. W związku z tym w trybie rokowań internetowych surowca drzewnego nie mogą nabyć ani dotychczasowi kontrahenci planujący rozwój swojego przedsiębiorstwa, ani nowi.

Drugą formą sprzedaży prowadzonej przez Lasy Państwowe jest aplikacja e-drewno. Jest to otwarta aukcja internetowa, w której może wziąć udział każdy przedsiębiorca. Dostępny na niej surowiec to drewno niesprzedane w drodze rokowań internetowych – to jednak niewielki procent całkowitej ilości drewna sprzedawanego przez Lasy Państwowe rocznie.

Na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu Prezes UOKiK uznała, że Lasy Państwowe uzależniając przystąpienie do rokowań internetowych – głównego kanału dystrybucji drewna – od posiadanej historii zakupowej oraz jej przebiegu nadużywają pozycji dominującej na krajowym rynku hurtowej sprzedaży drewna.

Zdaniem UOKiK system stosowany przez Lasy Państwowe jest szczególnie dyskryminujący wobec podmiotów wchodzących na rynek i mających krótką historię zakupów. Przedsiębiorcy mogą kupić drewno, ale w marginalnej ilości, poprzez portal e-drewno. Ponadto zakupy na aukcji i wytworzona na tej podstawie historia zakupów oraz jej przebieg mają wpływ na dalszą współpracę z Lasami Państwowymi. Praktyka ta prowadzi do ograniczenia konkurencji pomiędzy przetwórcami drewna. O atrakcyjności ich oferty nie decyduje konkurencyjność produktu – ani jakościowa, ani cenowa – tylko to, czy przedsiębiorca ma dostęp do surowca.

Prezes Urzędu nakazała zmianę stosowanej praktyki. System sprzedaży drewna powinien stwarzać jasne i przejrzyste oraz równe dla wszystkich przedsiębiorców zasady zakupu.

Zgodnie z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów w przypadku stwierdzenia stosowania praktyk ograniczających konkurencję Prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę karę finansową w wysokości do 10 proc. ubiegłorocznych przychodów. W tym przypadku na Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe została nałożona sankcja w wysokości 1,5 mln zł.

Decyzja nie jest ostateczna. Przysługuje od niej odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Jednocześnie przypominamy, że od 1 stycznia 2009 roku Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów stosuje wytyczne w sprawie ustalania wysokości kar pieniężnych nakładanych na przedsiębiorców naruszających prawo antymonopolowe. Mają one na celu zwiększenie transparentności w zakresie metodologii ustalania sankcji. W ocenie Urzędu wyjaśnienia wskażą przedsiębiorcom na sposoby ustalania sankcji przez organ antymonopolowy, którą mogłoby być zagrożone działanie niezgodne z prawem.

Dodatkowe informacje:

Małgorzata Cieloch, Rzecznik prasowy UOKiK
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. (22) 55 60 106, 55 60 430
Fax (22) 826 11 86

www.uokik.gov.pl